Düzenleme Ortaklık Payı (DOP)

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesi çerçevesinde düzenlenen yerler ile bölgenin gereksinimi olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil alan, ibadet ve karakol yeri, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretime yönelik eğitim tesis alanı, Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık tesis alanı, pazar yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonu ve durağı, otoyol dışında erişme kontrolünün uygulandığı yol, suyolu, devlet kurumu alanı, mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, eğlence, dinlence ve spor alanı olarak ayrılan parseller ile gezi ve piknik alanı gibi düzenleme alanındaki nüfusun kentsel etkinliklerini sürdürebilmeleri için gerekli olan genel hizmet alanlarının oluşturulabilmesi için ve düzenleme dolayısıyla oluşan değer artışları karşılığında düzenlemeye konu edilen arsa ve arazilerin, düzenlemeden önceki yüzölçümlerinden % 45'e varıncaya değin kesilebilen tutar ve/veya zorunluluk dolayısıyla kesilememesi durumlarında ilgili taşınmaz sahiplerinden alınan parasal karşılıktır. Düzenleme yapılıp DOP kesildikten sonra geri kalan Hazine mülkiyetindeki alanlardan karşılanamayacak olan taşkın kontrol tesisi alanı için de, oranın % 45’i aşmaması koşuluyla, düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılabilecektir.

DOP, düzenlemeye giren belediye, il özel yönetimi, Hazine, özel ve tüzel kişi vb. mülkiyetinde bulunan tüm taşınmazlardan eşit oranda alınır. Düzenleme ortaklık paylarının toplamının, genel hizmetler için, yeniden ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olması durumunda, eksik kalan bölüm, Hazine’nin genel mülkiyetindeki (tapu kütüğüne yazımı yapılamayan devletin yetki ve tasarrufu altındaki) alanlardan ya da olur alınmak koşuluyla; kamunun taşınmazlarından ya da Hazine’nin özel mülkiyetindeki alanlardan karşılanır. Bu yöntemlerle karşılanamaması durumunda, eksik kalan bölüm belediye ya da il özel yönetimince (valilikçe) kamulaştırma yoluyla sağlanır. Herhangi bir parselden bir bölüm alanın kamulaştırılmasının gerekmesi durumunda düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan alan üzerinden ayrılır.

İlke olarak, herhangi bir parselden bir kezden çok düzenleme ortaklık payı alınamaz. Ancak, herhangi bir imar planı kararı ile yapılaşma koşulunda ve nüfusta artış sağlanması durumunda, artış olan parsellerden, uygulama sonucunda oluşan değerinin önceki değerinden az olmaması koşuluyla ve daha önceki imar uygulamalarında yapılan terk ya da kesintiler göz önüne alınarak, ilk uygulamadaki düzenleme ortaklık payı oranını % 45’e değin tümlenmek üzere ek düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılabilir.

Ayrıca, 6785 sayılı İmar Kanunu’nun 39. maddesi ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 15 ve 16. maddelerine göre parselasyon planı yapılmadan ayrıma ve birleştirme işlemleri yapılarak tapu kütüğüne yazımı yapılan parsellerden, imar planında genel hizmet alanlarına denk geldiği için karşılıksız olarak kamuya bırakılan ya da bağışlanan alanların toplam parsel alanına oranını, yeni yapılacak parselasyon planındaki düzenleme ortaklık payı oranına tümleyinceye değin ek düzenleme ortaklık payı alınabilir. Burada özellikle belirtmek gerekir ki, karşılıksız olarak kamuya bırakılmış ve bağışlanmış alanlar hukuksal olarak DOP sayılmazlar. Buna karşın, önceden karşılıksız olarak kamuya bırakılmış ve bağışlanmış alanlar, 18 uygulaması sırasında DOP oranından düşülür. Önceden karşılıksız olarak kamuya bırakılmış ya da bağışlanmış olan alan 18 uygulaması için belirlenen DOP oranından büyükse de, ilgilisine bir geri verme söz konusu değildir.

Düzenleme ortaklık paylarının toplamının, genel hizmetler için ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olması durumunda, eksik kalan bölüm belediye ya da il özel yönetimince (valilikçe) kamulaştırma yoluyla tümlenir.