Hemen Bize Ulaşabilirsiniz
Yayınlarımız Geri Dön
İnceleme ve Araştırmalar | Köy Yerleşik Alanı

Köy Yerleşik Alanı

07.04.1924 günü yürürlüğe giren Köy Kanunu’nun 2. maddesine göre; cami, ilkokul, otlak, yaylak, baltalık gibi orta malları bulunan ve toplu ya da dağınık evlerde oturan insanlar, bağ ve bahçe ve tarlaları ile birlikte bir köy oluştururlar.

Bu tanıma göre, bir yerleşim alanının köy niteliğini kazanabilmesi için cami ve ilkokulunun bulunması gerekmektedir. Cami ve/veya ilkokulu bulunmayan yerler köy niteliğini ve dolayısıyla köy tüzel kişiliği kazanamayacaktır. Yasa’nın düzenlemesi böyle olmakla birlikte bugüne değin hiçbir dönemde camisi ve ilkokulu olmamış köylerimiz bulunmaktadır ki, taşımalı eğitimden sonra çoğu köyümüzde ilkokul da kalmamıştır.

30.06.2001 günü adı “Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği” olarak değiştirilmiş olan 09.11.1985 yürürlük günlü Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliği’nin 02.09.1999 günü değiştirilen 43. maddesi aşağıdaki gibidir:

Köy ve obaların (mezraların) yerleşik alanı ile yakın çevresinin (civarının) belirlenmesi, valiliklerce görevlendirilecek en az üç kişilik bir kurul aracılığıyla, 1/1.000, 1/2.000 ya da 1/5.000 ölçekli güncel haritalar ya da kadastro paftaları üzerinden yapılır, il özel yönetimince onaylanır.

Bir köyün mülki sınırları içinde kalmakla birlikte, köy yerleşik alanı ile yakın çevresinin dışında kalan obalarda, köy ortak yapıları yok ise yerleşik alan ve yakın çevresi belirlemesi yapılamaz.

Köy ve obalar ile yakın çevresinin yerleşik alanı belirlemesi bir kez yapılır, bu sınırlar genişletilemez ve genişletilmesine yönelik olarak birleştirilemez.

Köy yerleşik alanlarının belirlenmesiyle ile ilgili olarak, Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 02.09.1999 günü değiştirilen 4. maddesinin 4. fıkrası düzenlemesi şöyledir:

Belediye ve Komşu Alanları Dışındaki Köy ve Obaların (Mezraların) Yerleşik Alanı: Köy ve obaların cami, köy konağı gibi köy ortak yapıları ile köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca, yapılırken yürürlükte bulunan yasal düzenlemelere uygun olarak yapılmış yapıların toplu olarak bulunduğu yerlerde var olan binaların en dışta olanlarının dış yüzeylerinden geçirilen çizginin içinde kalan ve valiliklerce oluşturulan kurulca belirlenip il özel yönetimlerinin onayıyla geçerlilik kazanan alandır.

Belediye ve Komşu Alanları Dışındaki Köy ve Obaların Yakın Çevresi: Köy yerleşik (meskun) alanı çizgisi ile 100 metre dışından geçirilecek çizginin içinde kalan ve valiliklerce oluşturulan kurulca belirlenip il özel yönetimlerinin onayıyla geçerlilik kazanan alandır.

Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği’nin yukarıdaki 4. maddesinin 4. fıkrasında; cami, köy konağı gibi köy ortak yapılarından söz edilmiş, ilkokul açıkça belirtilmemiştir. Buna göre, köy tüzel kişiliği için temel belirleyici olarak “cami” kalmıştır.

6360 sayılı “Ondört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmiyedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 30 büyükşehirdeki köylerin tüzel kişiliği 30.03.2014 yerel seçimiyle birlikte sona ermiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesine eklenen ve 02.08.2013 yürürlüğe giren (ğ) bendinde; “Büyükşehir belediyesi sınırının il sınırı olması nedeniyle mahalleye dönüşen, nüfusu 5.000’in altında kalan ve kırsal yerleşim özelliği süren yerlerdeki uygulamalar, büyükşehir belediye meclisince tersine bir karar alınmadıkça, uygulama imar planı yapılıncaya değin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 27. maddesi düzenlemelerine göre yürütülür.” denilmiştir.

Buna göre; büyükşehir belediyesi sınırının il sınırı olması nedeniyle köy tüzel kişiliğini yitirip mahalleye dönüşen, nüfusu 5.000’in altında kalan ve kırsal yerleşim özelliği süren yerlerde, büyükşehir belediye meclisince tersine bir karar alınmadıkça, uygulama imar planı yapılıncaya değin Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği ve önceden belirlenmiş köy yerleşik alanları geçerliliğini koruyacaktır. Büyükşehir belediyesi olmayan illerdeki köyler de ise, yine Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği ve önceden belirlenmiş köy yerleşik alanları geçerli olacaktır.

Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği’nin belediye ve komşu alanları dışında, imar planı bulunmayan köy ve obaların yerleşik alanları ile ilgili başlıca düzenlemeleri aşağıdaki gibidir:

  • Köy ve obaların yerleşik alanları ile yakın çevresinde yapılacak ayırma (ifraz) işlemlerinde parsel genişlikleri 15 metreden, derinlikleri 20 metreden az olamaz. Ayırma yoluyla en çok beş parsel elde edilebilir, ayırma yoluyla elde edilen parsellerde ikinci kez ayırma yapılamaz.
  • Ayırma (ifraz) yapılmadıkça bir parsel üzerine yapılacak konut, tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapılar ve bunların zorunlu eklentileri dışında birden çok yapı yapılamaz. Ancak, bir yapıda birden çok bağımsız bölüm yapılabilir.
  • Köy ve obaların yerleşik alanları ile yakın çevresindeki bir parselde yapılacak tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapıların ve konut yapılarının, eklentiler ile birlikte, taban alanı kat sayısı % 40’ı geçemez.
  • Köy ve obaların yerleşik alanlarında 6,5 metreden yüksek ve 2’den çok katlı bina yapılamaz. Eğimden dolayı birden çok kat kazanılamaz. Taban döşemesi üstü doğal tabana (zemine) 0,5 metreden çok gömülü olan yapı alanları oturmaya ayrılamaz.
  • Köy ve obaların yerleşik alanları ile yakın çevresinde yapılacak konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile eklentileri yapı ruhsatı ve yapı kullanma belgesine bağlı değildir. Ancak, yapı projelerinin bilim ve sağlık koşullarına uygun olduğuna ilişkin il özel yönetimi (valilik) görüşünün alınmasından sonra, köy muhtarlığından yazılı olur alınması ve bu olura uygun olarak yapının yapılması gereklidir.
  • Yapılan yapının bilim ve sağlık kurallarına uygunluğu İmar Kanunu’nun 30. maddesine göre valiliklerce belirlenir.

(!)   3194 sayılı İmar Kanunu’nun 30. maddesi; “27. maddeye göre belediye ve komşu alanlar dışındaki köylerin yerleşik alanları ile yakın çevresinde ve obalarda (mezralarda) yapılan ve yapı ruhsatı alınmasını gerektirmeyen yapıların tümüyle ya da belli bölümlerinin kullanılabilmesi için ise ilgili il özel yönetiminden yapı kullanma oluru alınacaktır.” biçimindedir. Buna göre, söz konusu yapılarda yapım olurunu, il özel yönetiminin yapı projesiyle ilgili uygun görüşünden sonra köy muhtarlığının vermesi ve yapı bitirilince de yine il özel yönetiminin yapının oturmaya elverişli olduğuna ilişkin olur vermesi kuralı benimsenmiştir. Bir anlamda bu tür yapılar için yapım olurunu köy muhtarlığı, oturma olurunu ise il özel yönetimleri verecektir.

  • İmar düzenlemelerine aykırı yapılarla ilgili olarak 3194 sayılı İmar Kanunu düzenlemeleri uygulanır.

(!)   Yapının bilim ve sağlık kurallarına uygun olmaması, köy muhtarlığından olur alınmadan ya da Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği’nin yapılaşmaya ilişkin düzenlemelerine aykırı yapı yapılması durumlarında, köy muhtarlıklarının yıkım kararı alma ve para cezası uygulama yetkileri bulunmamaktadır. Bu görev ve yetkiler il özel yönetimlerindedir.

  • Köy yerleşik alan sınırları dışında kalan tüm yapıların yapı ruhsatı alınarak yapılmaları zorunludur. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma belgesi il özel yönetimlerince düzenlenir.
Hizmetlerimiz

© 2021 - Emek Taşınmaz Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.